अल्बर्ट हर्मन आईन्स्टाईन
आईन्स्टाईन ने सापेक्षतेचा विशिष्ट आणि सामान्य सिद्धांतासह अनेक योगदान दिले. त्यांचे अन्य योगदाना मध्ये सापेक्ष ब्रह्मांड, केशिकी गति, क्रांतिक उपत्यय, आकडेवारीची मॅकेनिक्सची समस्या, अणुओं ची ब्राउनियन गति, अणुओंची जवळची वैशिष्ट्ये, एक अणु असलेला गैस चा क्वांटम सिद्धांत, कमी विकिरण घनत्ववादी प्रकाशाचे उष्मीय गन, एकीकरण क्षेत्राचा सिद्धांत आणि भौतिक घटकांचा समावेश आहे.
 |
| Albert Einstein Mahiti |
◆ सुरुवातीचे जीवन
अल्बर्ट आइंस्टीनचा जन्म 14 मार्च 1879 मध्ये जर्मनीमध्ये व्हुटेमबर्गच्या यहूदी कुटुंबात झाला. त्याचे वडील हरमन आइंस्टीन एक इंजिनियर आणि सेल्समन होते आणि आई पोलिन आइंस्टीन होती. 1880 मध्ये, आपल्या कुटुंबासह मुनिख शहरात गेले जिथे त्याचे वडील आणि काका यांनी Elektrotechnische Fabrik J. Einstein & Co. नावाची कंपनी उघडली.
अल्बर्ट आइन्स्टाईनचे कुटुंब यहूदी धर्म परंपरा मानता नसत म्हणून आइन्स्टाईन कॅथोलिक विद्यालय मध्ये शिकण्यासाठी गेले. परंतु त्यानंतरच्या 8 वर्षांनंतर लुइटपॉल्ड झिम्नेजियम येथे स्थलांतरित झाले, तिथे त्यांनी माध्यमिक आणि उच्चशिक्षण घेतले, ते तिथे पुढे 7 वर्ष राहिले. तो पर्यंत त्यांनी जर्मनी सोडली नव्हती.
1895 मध्ये आइन्स्टाईने 16 वर्षांचा असताना स्विस फेडरल पॉलिटेक्निक, ज्यूरिचची एंट्रेंस परीक्षा दिली, जी त्यानंतर Edigenossische Technische Hochschule (ETH) या नावाने ओळखली जात होती. भौतिक आणि गणिताच्या विषयांना सोडल्या बाकीच्या विषयांमध्ये पर्याप्त मार्क्स न मिळाल्यामुळे नापास झाले आणि शेवटी पॉलिटेक्निकच्या प्राध्यापकांनच्या सल्ल्यानुसार आर्गोव्हियन कॅनटोनल स्कूल, अरुण, स्विट्जरलैंडला गेले. 1895-96 मध्ये उच्च शिक्षण त्याने येथूनच पूर्ण केले. भले ही आयनस्टीन जगातील सर्वात मोठे वैज्ञानिक होते, परंतु ते बालपणी शिक्षणात आणि वाचण्यात मंद व कमजोर होते.
◆ शोध -अविश्कार
अल्बर्ट आयनस्टीन ने आपल्या आयुष्यात अनेक शोध लावले त्यासाठी ते पूर्ण विश्वात ओळखले जातात. त्यांचे काही अविष्कार खालील प्रमाणे आहेत -
● प्रकाश क्वांटम थिओरी - आयन्स्टिनच्या प्रकाश क्वांटम थिओरीमध्ये त्यांनी ऊर्जेची लहान स्वरूपात रचना केली त्याना फोटोन म्हणतात, त्यांच्यात लाटान सारखी वैशिष्ट्य असतात. त्यांच्या या थेरीमध्ये त्यांनी धातूंच्या इलेक्ट्रॉन्सच्या उत्सर्जनाची रचना केली आहे. त्यांनी फोटो इलेक्ट्रिक इफेक्टची रचना केली. या थेरीच्या नंतर त्याने टेलिव्हिजनचा अविश्वास केला, ते दृश्य शिल्पविज्ञानच्या माध्यमातून दर्शवले जाते. आधुनिक काळात बऱ्याच साधनांचा शोध लागला आहे. E = MC Square - आयन्स्टीन ने द्रव्यमान आणि उर्जा दरम्यान एक समीकरण प्रमाणित केले आहे, आजच्या वेळेस त्याला नुक्लेअर ऊर्जा म्हणतात.
● ब्रोव्ह्नियन मूव्हीमेंट - ही अल्बर्ट आयन्स्टिनची सर्वात मोठी आणि सर्वात महान शोध म्हटले जाऊ शकते, जिथे त्यांनी परमानु च्या निलंबन मधील जिगज़ैग मूवमेंट निरीक्षण केले, जो अणू आणि परमाणुनच्या अस्तित्वसाठी प्रमाण आहेत.
● स्पेशल थ्योरी ऑफ रिलेटिव्हिटी - अल्बर्ट आयन्स्टिनची या थिओरीमध्ये वेळ आणि गती यांच्याशी संबंध स्पष्ट केला आहे. ब्रह्मांडामध्ये प्रकाशाची गती सतत आणि प्राकृतिक नियमांनुसार असते. आयन्स्टाईनचा या अविष्कारामुळे विश्व प्रसिद्ध नोबेल पुरुस्कर मिळाला आहे.
◆ मनोरंजक तथ्य
अल्बर्ट आइनस्टाईन एक दिवस कोठेतरी भाषण देण्यासाठी जात होते. जात असताना त्यांच्या ड्रायव्हरनी सांगितले की मी तुमचे भाषण इतक्या वेळा एकला आहे की लोकांसमोर मी भाषण देऊ शकतो. ते ऐकून त्यांनी त्याला सांगितले ठिक आहे, आज तू माझ्या जागेवर भाषण दे, आइन्स्टाईन ने ड्रायव्हरचा पोशाक घालुन त्याची जागा घेतली आणि त्यांचा स्थान ड्रायव्हर दिला. हॉलमध्ये ड्रायव्हर ने आइन्स्टाईनसारखेच जबरदस्त भाषण दिले.
भाषण झाल्यावर लोकांनी प्रश्न विचारन्यास सुरुवात केली तेव्हा ड्रायव्हर संपूर्ण आत्मविश्वासह बरोबर उत्तर देऊ लागला. परंतु कोणीतरी कठीण प्रश्न विचारला पण ड्रायव्हरला त्याचे उत्तर माहीत नव्हते. यावर ड्रायव्हर ने सांगितले, “अरे ह्या प्रश्नांचे उत्तर इतके सोपे आहे की माझा ड्रायव्हर उत्तर सांगू शकतो.” अशा प्रकारे त्याने ड्रायव्हरचे कपडे घातलेल्या आईन्स्टाईनला उत्तर देण्यासाठी उभे केले.
◆ मृत्यू
आयन्स्टाईनच्या मृत्यू 18 एप्रिल इ.स.1955 मध्ये प्रिन्सटन, न्यू जर्सी, अमेरिकेत झाला. आयन्स्टाईनच्या मृत्यू नंतर त्यांच्या कुटुंबाची परवानगी न घेता त्यांचे मेंदू काढून घेतले. हे अनैतिक कार्य डॉ. थॉमस हार्वे यांनी संशोधन करण्यासाठी काढून घेतले होते. 1975 मध्ये त्यांचे पुत्र हंसच्या आदेशानुसार 240 सैम्पल अनेक वैज्ञानिकाकडे दिले गेले आणि त्यांच्या शरीरात सामान्य व्यक्तीच्या पेक्षा अधिक पेशींची मोजणी झाली.
◆ अल्बर्ट आइंसटाइन यांचे विचार
• दोन गोष्टी अनंत: आहेत ब्रह्माण्ड आणि माणसांचा मूर्खपणा; परंतु मी ब्रह्मांडाबद्दल निश्चित पदृढतापूर्वक सांगू शकत नाही.
• ज्या व्यक्तीने कधी चुका केल्या नाहीत त्याने नवीन शिकण्याचा कधीच प्रयत्न केला नाही.
• तुम्ही यशस्वी जीवाचे स्वप्न बघू नका तर त्या विचारांवर चालण्याचा प्रयन्त करा.
• जेव्हा आपण एका चांगल्या मुली सोबत असता तेव्हा आपल्याला 1 तास हा 1 सेकंदा सारखा वाटतो परंतु आपण जेव्हा धडकते अंगारावर बसल्यावर तोच एक सेकंद 1 तासा समान वाटतो, यालाच सापेक्षता म्हणतात.
• प्रश्न न विचारता कोणत्याही व्यक्तीचा आदर करणे हे सत्याच्या विरोधात आहे.
• आयुष्य म्हणजे एका मार्गाने सायकल चालविण्यासारखे आहे. ज्याप्रमाणे आपल्याला पुढे जाण्यासाठी एका चक्रात संतुलन आवश्यक असते, त्याचप्रकारे आपण संतुलित जीवन जगून आयुष्यात पुढे जाऊ शकतो.
• जर आपण एखादे कार्य करण्याचे नियम पाळत असाल तर आपण त्या कार्यपद्धतीवर अवलंबून आहात.
• जर आपल्याला एखादे कार्य करण्याचे सर्व नियम माहित असतील तर आपण ते कार्य कोणापेक्षाही अधिक चांगले करू शकता.
• समुद्री जहाज काठावर सर्वात सुरक्षित आहे, परंतु किनाऱ्यावर उभे राहण्यासाठी ते डिझाइन केलेले नाही.
• भविष्यातील धर्म एक वैश्विक धर्म असेल. जर आधुनिक वैज्ञानिक गरजांना सामोरे जाण्याचा कोणताही धर्म असेल तर तो बौद्ध धर्म असेल.
अल्बर्ट यांचा प्रेरणादायी जीवनप्रवास आवडला असल्यास नक्की शेअर करा…
«« आपल्या भाषेत मराठी भाषेत »»
